เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบเชลล์และท่อ (Shell and Tube) เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนชนิดนี้ของไหล ชนิดหนึ่งจะอยู่ในเชลล์ และอีกชนิดหนึ่งจะอยู่ในท่อ สำหรับการไหลนั้นจะอยู่ในลักษณะไหลสวนทาง (Counter flow) หรือไหลขนานก็ได้ (Parallel Flow) หรือทั้งสองอย่างในเครื่องเดียวกันก็ได้ นอกจากนี้อาจออกแบบให้ของไหลมีทิศทางตั้งฉาก (Cross Flow)กับท่อก็ได้
เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน (Heat Exchanger) จึงเป็นอุปกรณ์หลักและสำคัญในอุตสาหกรรมต่างๆเพื่อใช้เครื่องมือหรือตัวกลางในการถ่ายเทความร้อน เช่น ระบบทำความร้อน ระบบทำความเย็น โรงไฟฟ้า โรงงานอาหาร โรงงานยา อุตสาหกรรมน้ำมัน อุตสาหกรรมเคมี อุตสาหกรรมเรือ เป็นต้น
ชนิดของเครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน (Types of Heat Exchangers)
- เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อสองชั้น (Double pipe)
- เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบแผ่น (Plate Heat Exchanger)
- เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบเชลล์และท่อ (Shell and Tube)
เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบ Shell and Tube เป็นอุปกรณ์เชิงกลรูปแบบหนึ่งที่นิยมนำมาใช้งานในภาคอุตสาหกรรมต่าง ๆ อย่างกว้างขวาง อาทิเช่น อุตสาหกรรมด้านเคมี (Chemical) ปิโตรเคมี (Petro-chemical) เครื่องกำเนิดกำลังงาน (Power Generation) และในภาคอุตสาหกรรมเครื่องทำความเย็น (Refrigeration) ขนาดใหญ่ ก็มีความนิยมนำมาใช้กันมากเช่นเดียวกัน นักออกแบบจะต้องพิจารณาแรงกดดันและอุณหภูมิที่หลากหลายเนื่องจากความยืดหยุ่น โดยจะออกแบบมีแนวโน้มที่จะครอบคลุมโดยมาตรฐานจาก TEMA สมาคมผู้ผลิตท่อแลกเปลี่ยน